بالگرد EDAT429 دارای چهار پروانه دمی است


هر پروانه دمی بل ۴۲۹ EDAT یک موتور الکتریکی جدا دارد

در EDAT، خبری از پروانه دمی خارجی و محور انتقال نیرو نیست. بلکه هلیکوپتر چهار پروانه پنجره‌ای در دم خود داشته که هر کدام به صورت مجزا توسط یک موتور الکتریکی چرخانده می‌شوند. ناگفته نماند بل در طول پژوهش‌ها و آزمایش‌های خود به این نتیجه رسید که ترکیب چهار موتور با آرایش فعلی بهتر از یک موتور الکتریکی بزرگ است. موتورهای کوچک صدا و وزن کمتری دارند. ضمن اینکه سریعتر نسبت به دستوراتی همچون تغییر دور موتور پاسخ می‌دهند.

بل ۴۲۹ EDAT نخستین هلیکوپتری است که چنین طرحی دارد و تا کنون یک فروند پیش نمونه آزمایشی از آن ساخته شده که اولین پرواز خود را ، در ۲۳ می ۲۰۱۹، انجام داد. واژه “EDAT” کوتاه شده عبارت “Electrically Distributed Anti-Torque” و به معنی سیستم «الکتریکی توزیع شده ضد گشتاور» است.

از آنجا که موتورها الکتریکی بوده و هر پروانه یک موتور مجزا دارد، خلبان می‌تواند دور هر پروانه را در هر سرعتی تنظیم و یا آن‌ها را خاموش کند. در حالی که در طرح محور انتقال نیرو و جعبه دنده، پروانه دمی نه خاموش شده و نه در هر سرعتی می‌‌چرخد. پروانه دمی یک جعبه دنده دارد که دور آن را بسته به دور پروانه اصلی، در چند سرعت‌ تنظیم می‌کند.

نیروی الکتریکی مورد نیاز برای چرخاندن چهار موتور الکتریکی که در دم بل ۴۲۹ EDAT قرار دارند نیز توسط دو ژنراتور که جای محور به جعبه دنده پروانه اصلی متصل‌ هستند فراهم می‌شود و حتی در صورت از کار افتادن دو موتور نیز به دلیل چرخش آزاد پروانه اصلی، ژنراتورها چرخیده نیروی الکتریکی پروانه‌های دمی را تامین میکند

نیروی الکتریکی تولید شده توسط ژنراتورها با سیم و مجددا از میان کانال دمی به موتورها که در دم هستند می‌رسد و دیگر خبری از محور و جعبه نیست. بدین ترتیب خلبان هنگامی که به پروانه دمی نیاز ندارد، می‌تواند آن را خاموش کند. این موتورهای الکتریکی با همکاری کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی فرانسوی سافران (Safran) ساخته شده‌اند که در زمینه تولید انواع موتورها و سیستم‌های الکترونیکی هوایی کار می‌کند.

ترکیب پروانه پنجره‌ای و موتورهای الکتریکی امنیت هلیکوپتر برای انسان‌ها اطراف آن را به شدت افزایش می‌دهد. چرا که برخورد آن تیغه‌ها با بدن نتایج وحشتناک و غیرقابل تصوری ایجاد می‌کند و متاسفانه در طول تاریخ حوادث این چنین کم نبوده‌اند. تا آنجا که مطالعات صورت گرفته در این زمینه مشخص کرد ۵۰ درصد حوادث منجر به مرگ با هلیکوپتر فرود آمده بابت پروانه دم است.

حسن دیگر خاموش کردن موتورهای دمی روی زمین، کاهش نویز تولیدی توسط موتور است. همچنین هنگام کار خلبان می‌تواند چهار موتور خود را با دور پایین بپرخاند تا نویز تولیدی حتی هنگام پرواز کاهش یابد. چنین قابلیتی در محیط‌های شهری به شدت مناسب است و سبب کاهش آلودگی صوتی می‌شود. برای هلیکوپترهای نظامی نیز سبب افزایش پنهانکاری صوتی آن‌ها می‌شود. البته گاهی اوقات موتورهای این هلیکوپتر نیز باید با نهایت سرعت چرخیده و چندین تن رانش تولید کنند که همیشه به نهایت رانش نیاز نیست و موتورها بیشتر در دور بهینه و کم صدا کار می‌کنند.

بد نیست بدانید صدای تولیدی توسط پروانه دمی هلیکوپترهای عادی، نه تنها بابت چرخش نوک تیغه پروانه هنگام گذر از درون هواست، بلکه جعبه دنده آن نیز سرچمشه می‌گیرد. همچنین جالب توجه است که گاهی اوقات در هلیکوپترهای کوچک نویز تولیدی توسط پروانه دمی بیشتر از پروانه اصلی است؛ چرا که ۳ تا ۶ برابر سریعتر از پروانه اصلی  است

علاوه بر توقف پذیر بودن، پنجره‌ای بودن پروانه‌های EDAT یک مزیت دیگر آن است. پروانه دمی پنجره‌ای که اصطلاحا به آن فنسترون (Fenestron) گفته می‌شود، بیشتر در هلیکوپترهای اروپایی دیده می‌شود تا هلیکوپترهای روسی و آمریکایی و اولین بار در هلیکوپتر فرانسوی SA 340 گازل (Gazelle) ساخت سود-اویاسیون (Sud-Aviation) استفاده شد. محصور بودن پروانه نیز سبب می‌شود احتمال برخورد به آن به شدت کم شود. ضمن اینکه از خود پروانه در مقابل برخورد با موانع و اجسام نیز محافظت به عمل می‌آید.

و اما در هلیکوپترهای عادی، برای چرخش و تغییر جهت دماغه، پروانه دمی زاویه خود را توسط یک جعبه دنده مکانیکی تغییر می‌دهد که این ساختار ضمن افزایش هزینه، پیچیدگی ساخت و وزن سازه دم را بالا برده و نگه داری و تعمیر آن را نیز سخت‌تر می‌کند. اما در بل ۴۲۹ EDAT پروانه‌ها در جای خود ثابت هستند و به واسطه تغییر سرعت آن‌ها و در نتیجه تغییر رانش تولیدی،‌ زاویه هلیکوپتر تغییر می‌کند.

در این حالت خلبان می‌تواند برای مانورهای سریع و ناگهانی، پروانه‌ها را هنگام پرواز نیز متوقف کرده و یا حتی در جهت عکس بچرخاند. در حالی که هلیکوپترهای عادی قادر به انجام چنین کارهایی نیستند. خلبان EDAT به لطف داشتن چهار موتور مجزا با دور قابل تنظیم متفاوت از یکدیگر، می‌تواند مانورهای بسیار سنگین و پیچیده‌‌ای را با هلیکوپتر چابک و چالاک خود اجرا کند.


یک نکته دیگر درباره بل ۴۲۹ EDAT این است که این هلیکوپتر هنگام پرواز عادی نیز می‌تواند موتورهای دم خود را خاموش کند. هنگام پیمایش در یک سری سرعت‌های خاص، نیروی آیرودینامیک که توسط پایدار کننده عمودی دم تولید می‌شود و گذر هوا از دو طرف آن نیز می‌تواند بر گشتاور پروانه اصلی غلبه و بی نیاز از پروانه دمی، مانع چرخیدن هلیکوپتر به دور خود شود. بدین ترتیب با خاموش کردن موتورها حتی هنگام پیمایش، نویز تولیدی، استهلاک و انرژی مصرفی کاهش می‌یابد. مجددا هلیکوپترهای عادی نیز از چنین قابلیتی محروم هستند؛ چرا که در آ‌ن‌ها پروانه دم توقف ناپذیر است.

وجود ۴ موتور سبب بقاپذیری هلیکوپتر نیز می‌شود و در صورت از دست رفتن یک موتور یا حتی بیشتر، همچنان چند موتور دیگر در دم خود دارد تا با افزایش سرعت خود، جای خالی موتور از دست رفته را پر کنند. از سوی دیگر می‌توان موتور آسیب دیده را با سرعت کمتر نسبت به بقیه چرخاند. همچنین دیگر خبری از خراب شدن محور انتقال نیرو و جعبه دنده و از کار افتادگی آن‌ها نیست. محور انتقال نیرو و جعبه دنده از اجزای پر استهلاک هستند که بایستی به صورت منظم بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند.

موتورهای دمی بل EDAT توسط کامپیوتر و از طریق سیستم الکتریکی پرواز با سیم کنترل می‌شوند و برخلاف هلیکوپترهای عادی، دیگر خبری از آلات مکانیکی همچون پدال برای کنترل پروانه دمی نیست. عدم نیاز به کار با پدال‌های مکانیکی برای کنترل پروانه دمی سبب می‌شود هلیکوپتر EDAT بستری بسیار بالقوه و مناسب برای ساخت هلیکوپتری بدون سرنشین نیز باشد.


طرح بل ۴۲۹ EDAT نه تنها از وزن دم و پیچیدگی آن کم می‌کند، بلکه سبب افزایش عمر سازه، کاهش هزینه و سختی ساخت،‌ نگه داری و تعمیر آن نیز می‌شود و در مقایسه با طرح هلیکوپترهای عادی بهینه‌تر است. این ویژگی‌ها سبب جلب توجه سازندگان به آن خواهد شد و احتمالا در آینده شاهد طرح‌های مشابه بیشتری داشته باشیم.

همچنین از آنجا که این هلیکوپتر موتور سوختی در کنار موتور الکتریکی دارد، هلیکوپتری دوگانه یا اصطلاحا هیبرید محسوب می‌شود و مصرف سوخت و تولید آلاینده‌هایش نسبت به هلیکوپترهای عادی کمتر است که این ویژگی نیز بر محبوبیت طرح آن می‌افزاید.

ایران به لطف سرمایه گذاری در حکومت قبلی دارای پتانسیل قوی در این زمینه هستش فقط کاش حاکمان کشور لطف کنن و دست در دست چین بزارن فکر کنم در چهار کلاس محصولات خوبی رو بتونن ارایه بدن
مهمترین کلاس رزمی دو نفره مثل کبرا ها هستش
اگر میشد کبراهارو تماما دارای دوربین دید در شب و دارای رادار و همچنین دارای موشکهای ضد زره شلیک کن فراموش کن برد بالای ده کیلومتر و همچنین دارای لینک داده اطلاعات و جنگ شبکه محور بکنن و همچنین مهمترین قسمت چف و فلر و هشدار دهنده ها و جنگال وووو رو براش بسازن و کمی هم به زره دور خلبان ها و شیشه ضد گلوله و در نتیجه وزن بالا نیاز به موتور قویتر و کم مصرفتر باشن م در تعداد حداقل دویست فروند جالب توجه خواهد بود
همچنین در جنگ نوین باید افسر تسلیحات بتونه از داخل کابین پهباد شناسایی رزمی رو از دور هدایت بکنه
اگر اینچنین بشه میشه نیروی زمینی دشمن رو با دو فروند از این هلیکوپتر ها با این مشخصات بطور کامل فلج کردش که جنگیدنش مثله جنگ آذربایجان ارمنستان میشه و دلخواه هر ارتشی هستش
اولویت دوم هلیکوپترهایی تک روتوره مثله بل 214 یا 414 هستش که این نمونه ها هم در داخل موجود هستش ولی متاسفانه متاسفانه از اونجایی که جون خلبان و خود هلیکوپتر برای دولتمردان زیاد مهم نیست تابحال این نوع هلیکوپترها رو به چف و فلیر و هشدار دهنده موشکی و حتی دوربین دید در شب و شناسایی بصورت همه گیر مجهز نکردن
هرچند بنده اعتقاد دارم بخاطر سن بالاشون ایران باید از نو شروع به ساخت بکمک چین و روسیه در همین کلاس و مجهز به هر انچیزی که در بالا ذکر کردم بکنه
اولویت سوم کلاس های بارکش یا بقولی اسب باربر هوانیروز مثل شینوک
حیف قراردادی که بعد از انقلاب یک طرفه از سوی ایران منتفی شد میتونست نیاز چندین دهه رو هم جواب بده که حیف شد
چین یک نوع هلیکوپتری رو با الگو برداری از بلک هاوک ساخته و ایران حداقل باید بجای شینوکهای خسته با کمک چین اونارو بسازه یا حداقل با کمک شینوکهای ایران شروع به ساخت همین نمونه در داخل با موتور قویتر و تجهیزات بروزتر و ملزوماتی که در بالا ذکر کردم بهترین تصمیم خواهد بود
اولویت چهارم هلیکوپترهای جت رنجر که ارزونترین هلیکوپتر هست که کار شناسایی و نجات رو میتونه انجام بده و همچنین میشه اونو مجهز کرد و به عنوان پشتیبانی تیم اتش به میدون فرستاد
کاش ایرانمون اباد بشه و اقتصادش مثله حکومت قبلی بشه و سیر رشد رو با درصد بالاتری طی بکنه در نتیجش ساخت و تولید این هلیکوپترهایی که در بالا گفتم برای کشوری که پولداره هزینه زیادی نخواهد داشت و ارزویی دست نیافتنی نیست
حییف که اولویت حکومت در کشورمون قوه نظامی کلاسیک نیس