كوهستان مظهر استقامت و عظمت مي باشد ، انسان هاي اوليه كوه را به عنوان محلي امن جهت زندگي انتخاب و در غارها زندگي مي كردند ، كوهستان مكان مقدس ، پر رمز و راز و ساكت است كه آرامش خاصي را براي انسان ايجاد مي كند ، پيامبران الهي اين مكان را براي راز و نياز خود با خداوند انتخاب كرده بودند ، در ادبيات ما فردوسي شاعر معروف آرش كمانگير را بر بالاي كوه دماوند قرار مي دهد تا تير معروف خود را جهت تعيين مرز بين سرزمين ايران و توران پرتاب نمايد و همچنين آشيانه سيمرغ پرنده افسانه اي بر بالاي كوه دماوند قرار داشت و ضحاك ماردوش نيز در كوه توسط فريدون به بند كشيده شد .

نيروهاي
نظامي پياده و زرهي معمولأ به درگير شدن در مناطق كوهستاني تمايلي نشان
نمي دهند ، هواي سرد ، مناطق صعب العبور و پياده روي هاي خسته كننده شرايط
دشواري را به وجود مي آورد ، در اين مناطق حركت يگان هاي موتوري و پشتيباني
به كندي و در بعضي از مناطق غير ممكن است ، در اين شرايط عرصه نبرد و تاخت
و تاز چريك ها و كوماندوها فراهم مي آيد ، در طول تاريخ ، كوهستان شاهد
پيروزي ها و شكست هاي بي شماري بوده اند ، براي مثال اوايل انقلاب اسلامي
ايران در منطقه كردستان كه عمومأ كوهستاني مي باشد منافقين موضع گرفته و آن
جا را به عنوان كانون توطعه بر عليه انقلاب قرار داده بودند ، با فرمان
تاريخي امام خميني« ره » نيروهاي مسلح به آن جا اعزام و منافقين را شكست
سختي دادند ، رمز موفقيت رزمندگان اسلام توكل به خدا و آشنايي با تاكتيك
جنگ در كوهستان بود .
اكنون نگاهي كوتاه و گذرا به تاكتيك هاي جنگ
در كوهستان مي اندازيم ، عمليات هاي كوهستاني به دو منظور آفند « حمله » و
پدافند « ضد حمله » صورت مي گيرد ، كليد پيروزي جنگ در كوهستان اجراي
عمليات هاي آفندي « تهاجمي » است ، اين عمليات ها بيشتر بر پاي كمين اجرا
مي شود ، هدف اصلي از كمين از بين بردن نفرات و تجهيزات دشمن و تضعيف روحيه
او مي باشد كه خودي را به پيروزي و دشمن را به شكست نزديك مي نمايد .
عوامل موثر پيروزي جنگ در كوهستان شامل موارد زير است :
1- داشتن نفرات زبده : بهترين نيروها را جمع آوري و اولويت انتخاب افراد
را در جثه و استقامت جسمي آن ها قرار داد ، ضمن اين كه نفرات انتخابي بايد
شجاع و با ايمان بوده و روحيه قوي داشته باشند ، اين افراد مي بايستي فنون
كوهنوردي و تاكتيك هاي جنگيدن در كوه را فرا گيرند و با تمرينات مكرر
توانايي پياده روي هاي طولاني مدت را در آن ها به وجود آورد .

2-
سرعت عمل : معناي اين واژه عجله در تصميم گيري ها نيست بلكه گرفتن فرصت و
ابتكار عمل از دشمن است ، اگر در تصميم گيري ها كندي و تأمل كنيد قطعأ دشمن
ضربه خود را وارد مي نمايد . فرماندهان بايد در كوتاهترين زمان ممكن
بهترين تدابير را اتخاذ و افراد تحت امر نيز دستورات را با رعايت كامل نظم و
انضباط اجرا كنند .
3- تجهيزات : كليه وسايل مورد نياز اعم از
البسه مناسب ، جيره جنگي حداقل براي 48 ساعت ، سلاح ، مهمات و تجهيزات مورد
نياز بنا به نوع مأموريت را مي بايستي به همراه داشت ، بايد بيسيم چي ها
باطري زاپاس و امدادگران وسايل كمك هاي اوليه را در اختيار داشته باشند .
قبل از اعزام به مأموريت از صحت سلاح ها و مهمات به خصوص تيربارها و موشك
اندازها و كليه تجهيزات همراه اطمينان حاصل نماييد .
4- زمين :
افراد از فنون استتار و اختفا بالاترين بهره را ببرند ، در كوهستان استقرار
در نقاط مرتفع يك امتياز محسوب مي شود ، از مناطق مرتفع مي توان بهترين
ديده باني و شليك را انجام داد ، در مناطق مرتفع اقدام به ساختن پاسگاه و
قرارگاه نمود و اطراف مقر و نقاط حساس را پست هاي ايست و بازرسي ، نگهبان و
گشتي گمارد .
5- آتش پشتيباني : براي شروع درگيري با دشمن در
كوهستان بهترين روش غافلگير كردن و اجراي حجم آتش شديدي بر عليه آن ها مي
باشد ، در صورت امكان از آتش توپخانه ، خمپاره و تيربارهاي سنگين جهت
پشتيباني استفاده كرد ، داشتن پشتيباني هوايي نيز در نابودي كامل و جلوگيري
از فرار دشمن كمك به سزايي مي كند .
قبل از انجام هر عمليات بايد
شناسايي هاي لازم را انجام داد ، بدست آوردن اطلاعات مربوط به تعداد نفرات
دشمن ، نوع تجهيزات و محل حضور آن ها در كوهستان الزامي است ، اطلاعات
لازم از طريق اعزام گشتي شناسايي بدست مي آيد و به اطلاعات داده شده توسط
بومي هاي منطقه اعتماد نشود ، زمان مناسب براي اجراي عمليات اندكي بعد از
بدست آوردن اطلاعات مي باشد ، براي اجراي عمليات وضعيت جوي را در نظر
بگيريد ، عمليات آفند و پيشروي به سمت مواضع دشمن در شرايط بد جوي از اجراي
پدافند و دفاع مشكل تر مي باشد ، فرماندهان تيم ها نسبت به نوع وهدف
مأموريت خود توجيه شوند و نيروهاي زبده اي را جهت مأموريت انتخاب كنند ، پس
از توجيه و تقسيم وظايف در تيم كليه نفرات لباس استتار ، آذوقه ، سلاح ،
مهمات و تجهيزات مناسب را برداشته و از سالم بودن آن ها اطمينان حاصل كنند .
يكي از مهمترين مأموريت هاي كوهستاني اجراي گشت مي باشد ، گشت به منظورهاي
شناسايي ، گرفتن تلفات ، اسير و تضعيف روحيه دشمن و ايجاد امنيت در
محدوده استحفاظي صورت مي گيرد . گروه هاي گشتي بين حداقل 2 نفر و حداكثر 26
نفر سازماندهي و به مأموريت اعزام مي شوند ، با زمان بندي دقيق مسير حركت
نيروها را مشخص كرد ، اين مسير از 20 كيلومتر تجاوز نكرده و گروه ها از
مسير رفت جهت برگشت استفاده نكنند ، گشتي ها با قرارگاه و واحدهاي همجوار
ارتباط بيسيم داشته باشند تا در صورت بروز مشكل ديگران را باخبر كنند ،
البته اين نكته را در نظر گرفت كه واحد گشتي نيروي پشتيبان ندارد پس بايد
از نظر تجهيزات ، امكانات و روحيه در حد بالايي باشد تا اگر درگير شد به
تنهايي از پس دشمن برآيد .

هنگامي
كه نفرات گروه گشتي زياد هستند ، افراد به صورت پراكنده و با آرايش نظامي
حركت كنند ، حركت دستجمعي آن ها باعث مي شود كه اولأ در صورت درگير شدن
دشمن با شليك تيربار ، سلاح سنگين يا پرتاب نارنجك تلفات زيادي را وارد مي
كند ، دومأ به دشمن اجازه داده مي شود با يك حركت تاكتيكي نيروها را محاصره
و ضربه خود را وارد كند ، در اين راستا نفرات با هماهنگي و آرايش نظامي به
شكلي حركت كنند كه مراقب چهار سمت خود باشند و هنگام نبرد مراقب اطراف بود
و تيراندازي از لا به لاي سنگ ها صورت بپذيرد . در درگيري ها تا آخرين
نفرات دشمن را از پا درآورد يا اسير كرد و با زيركي باقيمانده دشمن را
تعقيب و از فرار آن جلوگيري نماييد . براي تثبيت منطقه بايد در آن پاسگاه و
قرارگاه ساخت و با ايجاد پست هاي نگهباني و حضور مداوم گشتي ها امنيت آن
را حفظ كرد تا در صورت حمله دشمن به خوبي پدافند نمود ، قرارگاه ها و پست
هايي كه براي دشمن مزاحمت ايجاد مي كنند بيشتر در معرض خطر حمله قرار مي
گيرند ، زمان حملات دشمن معمولأ از غروب آفتاب شروع مي شود تا با استفاده
از تاريكي خود را به قرارگاه نزديك كنند . هنگام حمله بايد مراقب كامل
اطراف بود زيرا افراد دشمن از يك سمت تيراندازي و از سمت ديگر رخنه مي كنند
، براي مقابله با اين حملات اطراف قرارگاه را سيم خاردار و ميدان موانع
درست نمود و با گماردن گشتي و سنگرهاي نگهباني از غافلگير كردن جلوگيري كرد
، در صورت حمله سنگين دشمن به هيچ عنوان روحيه خود را از دست نداده و تا
آخرين فشنگ مقاومت نماييد . پاسگاه ها و قرارگاه را بايستي در ارتفاعات
احداث نمود و در صورت عدم انجام اينكار در ارتفاعات مسلط همجوار پست
نگهباني گذاشت . در كوهستان احداث سنگر دشوار است از اين رو سعي شود از
امكانات طبيعي نظير : سنگ ، درخت و ... استفاده و از لابه لاي سنگ ها و
ميان شاخ و برگ درختان موضع مناسبي پيدا نمود و از آن جا ديده باني و اجراي
آتش كرد . پس از در دست گرفتن نقاط تحت كنترل و كليدي آن جا را پاكسازي
نماييد .
در كوهستان حركت خودروها به كندي صورت مي گيرد و دشمن با
كمين زدن به خودروها خسارات و تلفاتي را وارد مي كند ، از اين رو خودروها
حتي الامكان با هم و به صورت ستون موتوري حركت نمايند ، اين ستون ها حتمأ
با تأمين تيربار و نفرات پياده در اطراف يا در صورت امكان با خودروي زرهي
حمايت شوند ، چند نفر نيز در جلوي ستون مسير را از نظر نبود مواد منفجره و
... بازديد نمايند .
منبع:وبلاگ آموزش نظامی