آتش افروزان اصلي نبرد احزاب، يهوديان مدينه بودند كه با تحريك قبايل و طوايف قريش از جمله: بني سليم، بني‏اسد، غطفان و...، سپاه متحدي بين 10 هزار تا 24 هزار نفر (بنا به نقل‏هاي مختلف مورخان) جهت هجوم به مدينةالرسول مهيّا نمودند. اين سپاه عظيم، شهر مدينه را به مدت يك ماه در محاصره نگه داشتند. مسلمانان مدينه به فرماندهي پيامبر اسلام(ص) با حفر خندق در دور شهر، از مدينه دفاع كردند. با اين كه جوّسازي منافقان در داخل مدينه به اوج رسيده بود و يهوديان هم پيمان با مسلمانان، پيمان خويش را نقض كردند ولي سپاه سه هزار نفري اسلام، مقاومت سرسختانه‏اي از خود به نمايش گذاشت. سرانجام با كشته شدن \"عمرو بن عبدود\" شجاع‏ترين و قوي‏ترين نيروي سپاه دشمن به دست امام علي(ع)، مشركان، روحيه‏ي جنگي خود را ازدست داده و پس از مدتي سرگرداني، مفتضحانه شكست را پذيرا شده و به سوي مكه عقب‏نشيني نمودند.

پس از تسخير خراسان توسط اعراب مسلمان در سال 129 ه . ق، ابومسلم خراساني از شهر مرو قيام كرد و سراسر خراسان را تصرف نمود و از آن زمان به ترتيب عباسيان، طاهريان، صفاريان، سامانيان، غزنويان، سلجوقيان و خوارزمشاهيان بر اين سرزمين حكومت كردند.